Γλαύκωμα – Ο ύπουλος εχθρός της όρασης μας

Συντάκτης: Γεράσιμος Κοψίνης, Οφθαλμίατρος

Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την καταστροφή του οπτικού νεύρου. Είναι, επομένως, μια χρόνια οπτική νευροπάθεια , κατά κανόνα ασυμπτωματική που μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της όρασης αν δε διαγνωστεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.

To γλαύκωμα μαζί με τον διαβήτη αποτελούν τις συχνότερες αιτίες τύφλωσης στις ανεπτυγμένες χώρες. Η συχνότητα εμφάνισης του γλαυκώματος είναι περίπου 0,7-1% στην ηλικία των 50-65, 1,6-2% στην ηλικία των 65-75 και περίπου 4-4,5% στην ηλικία των 75-85. Παρατηρείται με την ίδια συχνότητα και στα δύο φύλα, η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται με τη ηλικία, είναι πιο συχνό στους μύωπες και στους διαβητικούς. Επίσης παρατηρείται με αυξημένη συχνότητα στους συγγενείς πρώτου βαθμού γλαυκωματικών ασθενών 10% περίπου των οποίων θα παρουσιάσει γλαύκωμα, ενώ η συχνότητα είναι ακόμη μεγαλύτερη (περίπου 20%) στα παιδιά που και οι δύο γονείς τους παρουσιάζουν γλαύκωμα. Είναι πιο συχνό στην μαύρη από την λευκή φυλή και επίσης στους έχοντες συστηματικές αγγειακές παθήσεις, π.χ. φαινόμενο Raynaud, ημικρανίες ή υπόταση.

Ο πιο συχνός τύπος γλαυκώματος, αυτό που στην καθομιλουμένη ονομάζουμε γλαύκωμα, είναι το χρόνιο απλούν γλαύκωμα. Το χρόνιο απλούν γλαύκωμα στερείται συμπτωμάτων έως ότου να γίνουν αντιληπτά τα ελλείμματα του οπτικού πεδίου. Αυτή ακριβώς η απουσία συμπτωμάτων είναι που κάνει το χρόνιο απλούν γλαύκωμα ύπουλη πάθηση και που έχει σαν αποτέλεσμα τη στιγμή της διάγνωσης οι μισοί περίπου ασθενείς να αγνοούν την ύπαρξή του.

Η διάγνωση του γλαυκώματος στηρίζεται στις ακόλουθες εξετάσεις:

1. Στην μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης
2. Στον έλεγχο της γωνίας
3. Στον έλεγχο του οπτικού νεύρου
4. Στον έλεγχο του οπτικού πεδίου

ΤΟΝΟΜΕΤΡΗΣΗ

Παρά την αμφισβήτηση του αποκλειστικού της ρόλου στη διάγνωση και παρακολούθηση του γλαυκώματος, η τονομέτρηση αποτελεί την ευκολότερη και πιο ευρέως διαδεδομένη εξέταση. Τα τελευταία 50 περίπου χρόνια το τονόμετρο επιπέδωσης Goldmann αποτελεί το κατ΄ εξοχήν εργαλείο για τη μέτρηση της ΕΟΠ. Όμως, οι περιορισμοί που τίθενται από τον τρόπο βαθμονόμησης του και κυρίως η εξάρτησή του από το πάχος του κερατοειδούς, έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια σε ανάπτυξη τονομέτρων λιγότερο εξαρτημένων από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ματιού. Τέτοια είναι τα τονόμετρα Pascal και Οcular Response Analyser.

ΓΩΝΙΟΣΚΟΠΙΑ

Με την εξέταση αυτή αξιολογούμε την κατάσταση της περιοχής αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού και κατατάσσουμε το γλαύκωμα.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΠΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ – ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΙΝΩΝ

Η εξέταση του οπτικού νεύρου γίνεται από τον Οφθαλμίατρο με το οφθαλμοσκόπιο. Με το όργανο αυτό ελέγχουμε την κοίλανση του οπτικού νεύρου. Κοίλανση μεγαλύτερη του φυσιολογικού ή διαφορετικού μεγέθους κοίλανση ανάμεσα στα δυο μάτια ενός εξεταζομένου μπορεί να οδηγήσει στη διάγνωση του γλαυκώματος.
Η αντικειμενική και ποσοτική καταγραφή της βλάβης του οπτικού νεύρου επιτυγχάνεται με τους αναλυτές του οπτικού νεύρου και της στιβάδας των νευρικών ινών (HRT, GDX, OCT). Με αυτούς γίνεται τοπογραφική ανάλυση της οπτικής θηλής και μέτρηση του πάχους των οπτικών ινών.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ

Με την εξέταση αυτή καταγράφουμε το ποσοστό των νευρικών ινών που έχουν καταστραφεί από το γλαύκωμα. Βασίζεται στην ικανότητα του εξεταζομένου να αναγνωρίζει το φως σε κάθε περιοχή του αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η εξέταση αυτή είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα προκειμένου να διαπιστώνονται οι πιθανές μεταβολές στο πεδίο της όρασης και να παρακολουθούνται οι πιθανές επιδεινώσεις (σκοτώματα).

Συνοπτικά,

-Το γλαύκωμα είναι μια χρόνια εξελικτική πάθηση. Όλες οι θεραπείες στοχεύουν στην αναστολή της εξέλιξης της βλάβης μέσω της μείωσης της ενδοφθάλμιας πίεσης.

-Η ενδοφθάλμια πίεση είναι ο σημαντικότερος ίσως αλλά όχι ο μοναδικός αιτιολογικός παράγων του γλαυκώματος.

-Η προκαλούμενη βλάβη είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη.

-Η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης μόνο δεν αρκεί για την διάγνωση και παρακολούθηση της εξέλιξης.

-Σε κάθε ασθενή με γλαύκωμα πρέπει να τίθεται συγκεκριμένος θεραπευτικός στόχος και να μην ξεχνιέται η ποιότητα και οι ανάγκες της ζωής του.

-Η σταθερότητα στην εμφάνιση του οπτικού νεύρου και του οπτικού πεδίου σημαίνει επιτυχή θεραπεία.

-Οι καλά πληροφορημένοι ασθενείς, δεν ρωτούν πόσο είναι η πίεσή μου αλλά πώς είναι το οπτικό μου νεύρο. Και αυτό ακριβώς είναι ευθύνη του θεράποντος ιατρού.

Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή στο γλαύκωμα έχει στόχο τη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε ασφαλή επίπεδα για την υγεία του οπτικού νεύρου. Αυτό επιτυγχάνεται με τρεις τρόπους θεραπείας – κατά κανόνα με τη σειρά που αναφέρονται πιο κάτω – η δε μετάβαση από το ένα στάδιο αγωγής στο άλλο, γίνεται εφ’ όσον απορρυθμιστεί η ενδοφθάλμια πίεση.

1. Φαρμακευτική αγωγή Γλαυκώματος
Η θεραπεία ξεκινά αρχικά με φάρμακα σε μορφή κολλυρίων. Η λήψη τους είναι τακτική και συνεχής σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, έτσι ώστε να διατηρείται η πίεση του οφθαλμού σε φυσιολογικά επίπεδα.

2. Ακτίνες Laser
H θεραπεία με Laser (όπου ενδείκνυται) είναι μια ασφαλής και ανώδυνη μέθοδος αντιμετώπισης του γλαυκώματος, η οποία εφαρμόζεται σε συνδυασμό ή εναλλακτικά με τη φαρμακευτική αγωγή, όταν αυτή κριθεί ανεπαρκής.

3. Χειρουργική Γλαυκώματος
Εάν παρά την ενστάλλαξη κολλυρίων ή / και την θεραπεία με ακτίνες Laser, η ενδοφθάλμια πίεση παραμένει σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα, τότε καταφεύγουμε στη χειρουργική επέμβαση. Με αυτήν επιτυγχάνεται η καλύτερη παροχέτευση του υγρού του οφθαλμού, μέσω ενός καινούργιου ανοίγματος που δημιουργείται τεχνητά. Με τον τρόπο αυτό ρυθμίζεται η ενδοφθάλμια πίεση, για όσο χρονικό διάστημα το τεχνητό άνοιγμα λειτουργεί και παροχετεύει.

Η απώλεια της όρασης μπορεί να προληφθεί

Αν έχετε ηλικία άνω των 40 ετών, θα πρέπει να εξετάζεσθε για γλαύκωμα κάθε 1 με 2 χρόνια. Θα πρέπει να επισκέπτεσθε τον οφθαλμίατρό σας σε περίπτωση που καταλαβαίνετε ότι μειώνεται η όρασή σας, ή νοιώθετε επαναλαμβανόμενους πόνους, ή αν έχετε ένα από τα συμπτώματα που διαβάσατε παραπάνω. Αν γίνει έγκαιρη διάγνωση, η οφθαλμική πίεση μπορεί να ελεγχθεί και μελλοντικές επιδράσεις του γλαυκώματος μπορούν να προληφθούν.

Αν έχετε περαιτέρω ερωτήσεις ή χρειάζεσθε επιπλέον πληροφορίες, επισκεφθείτε οφθαλμίατρό εξειδικευμένο στο γλαύκωμα.

ΜΥΘΟΙ – ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ!

ΜΥΘΟΣ – Πολλοί θεωρούν ότι συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, δακρύρροια, φωτεινοί κύκλοι γύρω από τα φώτα κ.λ.π., είναι προειδοποιητικά για χρόνιο γλαύκωμα.

ΑΛΗΘΕΙΑ – Μόνον το οξύ γλαύκωμα έχει τέτοια συμπτωματολογία, ενώ η συχνότερη μορφή του (χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας) δεν παρουσιάζει καν συμπτώματα.

ΜΥΘΟΣ – Πολλοί νομίζουν ότι η πίεση του οφθαλμού έχει κάποια σχέση με την αρτηριακή πίεση.

ΑΛΗΘΕΙΑ – ΄Όχι, δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ αρτηριακής και ενδοφθάλμιας πίεσης. Η νυχτερινή όμως υπόταση επιβαρύνει τη γλαυκωματική βλάβη.

ΜΥΘΟΣ – Επικρατεί η αντίληψη ότι όσοι πάσχουν από γλαύκωμα θα πρέπει ν΄ αποφεύγουν τον καφέ και τα οινοπνευματώδη ποτά.

ΑΛΗΘΕΙΑ – Ο γλαυκωματικός ασθενής σήμερα μπορεί να ζει μια κανονική ζωή, αρκεί ν΄ ακολουθεί πιστά την αντιγλαυκωματική αγωγή που του συστήνει ο γιατρός του.

Πηγή:  findadoctor.gr